۶٫ساختن قالب برای تهیه کلاف ها
کلاف های موتور باید ابتدا بر روی یک قالب مناسب پیچیده شده و سپس در شیارها جا زده شوند.
قالب کلاف را میتوان به دو طریق تهیه نمود.
روش اول برای تهیه قالب، بدین صورت است که ابتدا کلافی را که از موتور بیرون آورده شده فرم می دهیم تا شکل مشخصی پیدا کند، و سپس طول و عرض متوسط آن را اندازه گرفته و سپس مطابق این اندازه یک قالب چوبی می سازیم. ضخامت چوبی که برای ساختن قالب استفاده می شود، باید در حدود ۳/۴ ارتفاع شیار باشد.
قالب های چهار گوش را میتوان از روی اندازه های استاتور و گام سیم پیچی، ساخت.
پهنای قالب، (Ws) باید کمی از فاصله لازم بین بازوهای کلاف در استاتور، بیشتر باشد.
درازای قالب را میتوان از رابطه زیر بدست آورد:
۱s=1+2f+2a
که در این رابطه۱ طول شیار استاتور بوده و در صورتی که موتور برای اولین بار سیم پیچی می شود، باید بسته به بزرگی موتور، ۲ الی ۵ میلیمتر برای باز شدن احتمالی ورقه ها و افزایش ظاهری طول شیارها به آن افزود.
f نیز فاصله بین ورقه های استاتور، تا پیشانی کلاف ها بوده و مقدار آن بستگی به فضای خالی بین ورقه ها و درپوش موتور دارد.
a نیز فاصله پیشانی کلاف ها یک گروه کلاف می باشد. در موتورهای کوچک، اگر پیشانی کلاف ها، روی هم واقع شوند، میتواند مقدار a صفر باشد.
شعاع Rs بستگی به قطر سیم و کلفتی (S) دارد. حداقل مقدار برای Rs معمولاً ۱۵ میلیمتر می باشد. علاوه بر قالب اصلی، یک قطعه دیگر از فیبر یا چوب نیز که به انداز۱۲ در هر طرف، که از قالب اصلی بزرگتر است قرار میدهیم. وظیفه این قطعه، که باید در دو طرف قالب قرار داد، نگهداری سیم ها در هنگام پیچیدن کلاف میباشد.
روش دوم ، استفاده از قالب متغیر (قابل تنظیم) میباشد. برای تنظیم این قالب، ابتدا یکی از شیار های استاتور را به عنوان شیار شماره یک انتخاب نموده و سپس شیار بعدی را با توجه به گام سیم پیچی مشخص میکنیم و پس از آن قطعه سیمی را در دوشیار ذکر شده قرار داده و به مزبور، فرم و اندازه کلاف ها را میدهیم سپس دو سر سیم را به یکدیگر نزدیک کرده و آن ها را به هم میتابانیم. باید دقت نمود که اگر محیط سیم کم باشد، برای جا انداختن کلافها در داخل استاتور، با مشکل روبه روشده و اگر محیط سیم(حلقه) زیاد باشد، باعث به هم خوردن فرم مجموع سیم بندی شده و فضای زیادی را اشغال خواهد نمود و علاوه بر زیاد شدن مقاومت سیم پیچی و حجم سیم به کار رفته، احتمالاً برای جا انداختن در پوش های موتور، با مشکل مواجه خواهیم شد.
پس از آنکه سیم، به فرم یک حلقه مناسب آورده شد، آن را از داخل استاتور خارج نموده وبر روی دو نیم قالب متحرک قرار داده و قطعات نیم قالب را از یکدیگر آنقدر دور میکنیم تا سیم به حالت کاملاً کشیده درآید و سپس مهره های نیم قالب را محکم میکنیم. در صورت لزوم، میتوان برای اطمینان از نزدیک نشدن دونیم قالب به یکدیگر و یا برای یکسان بودن اندازه کلافهای بعدی و ساده تر شدن تنظیم شدن نیم قالب ها ،یک قطعه چوب مناسب را در فاصله ی بین دو نیم قالب قرار داد. میتوان قالب ها را چند طبقه ساخته و چند کلاف را بر روی قالب پیچید .
نکته ی مهمی که در تهیه ی قالب، باید دقت کرد، شیبی میباشد که باید در ضخامت قالب، به وجود آورد .این شیب بدین منظور پیشبینی میشود تا هنگامی که سیم دور قالب پیچیده شد، به آسانی بتوان کلاف ها از قالب جدا نمود. پس از تهیه ی قالب، باید قطعات نگهدارنده طرفین قالب را که معمولا از چوب های نازک و یا فیبر نجاری میباشد ساخت که اندازه این قطعات، از قالب اصلی بزرگتر بوده ولی شکل آن به همان فرم قالب می باشد. در دوسر نگهدارنده های (دیواره ها) باید شکافی جهت قرار دادن نوار یا سیم، به منظور بستن سیم های کلاف پیش بینی نمود.
elekala.com